Ιούλιος μήνας ευαισθητοποίησης για νόσο Graves – εστιάζουμε στην θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (εξόφθαλμο)

Το μήνα ευαισθητοποίησης για τη νόσο Graves, εμείς εστιάζουμε στην Θυρεοειδική Οφθαλμοπάθεια σε ασθενείς που ζουν με τη νόσο.

Από: Σταύρο Τσιριγωτάκη, MD, FACS, Διευθυντή του Κέντρου Χειρουργικής Θυρεοειδούς

Καθώς είμαστε στον Ιούλιο που είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για τη νόσο του Graves είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν οι ασθενείς που ζουν με κάποια θυρεοειδοπάθεια, όπως  η νόσος Graves, να εμφανίσουν μια σχετική, αλλά  ξεχωριστή, αυτοάνοση ασθένεια που ονομάζεται Θυρεοειδική Οφθαλμοπάθεια.

Χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου Graves 

Ο Σταύρος Τσιριγωτάκης επισημαίνει την δυσκολία που έχει η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου Graves. Είναι αλήθεια ότι έχουμε χειρουργήσει μεγάλο αριθμό ασθενών με αυτή τη νόσο. Πρόκειται για επεμβάσεις με αυξημένο βαθμό δυσκολίας και αυτός είναι ο λόγος που δίνουμε ειδική αγωγή προετοιμασίας στους ασθενείς μας. Είναι πολύ σημαντικό, πριν την επέμβαση, ο ασθενής μας να είναι ευθυρεοειδικός αν και η τιμή της TSH είναι πολύ δύσκολο να βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα. Πάντα χορηγούμε μια ειδική φαρμακευτική αγωγή για μερικές ημέρες προεγχειρητικά, ώστε να προετοιμάσουμε τον ασθενή μας. Αυτές οι επεμβάσεις πρέπει να διενεργούνται μόνο από χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση αφού έχουν υψηλό ποσοστό πιθανότητας εμφάνισης επιπλοκών και για αυτό άλλωστε δίνουμε και την φαρμακευτική προεγχειρητική προετοιμασία. Ο θυρεοειδής σε αυτή τη νόσο είναι εύθρυπτος, αιμμοραγεί εύκολα και αυτό δημιουργεί πρόβλημα τόσο στην αναγνώριση των νεύρων και των παραθυρεοειδών αδένων αλλά και στην ολική αφαίρεση του. Έχουμε χειρουργήσει ασθενείς με εξόφθαλμο και γνωρίζουμε ότι είναι μια κατάσταση πολύ δυσάρεστη για τον ασθενή. Πολλοί από τους ασθενείς μας έχουν χειρουργηθεί από ειδικούς οφθαλμιάτρους για να αποκαταστήσουν το πρόβλημα του εξόφθαλμου αλλά δυστυχώς τα αποτελέσματα για τη θεραπεία του εξόφθαλμου δεν είναι πάντα ικανοποιητικά. Πάντα σε κάποιον ασθενή με νόσο Graves πρέπει να αναφέρεται η πιθανότητα εμφάνισης εξόφθαλμου καθώς και η δυνατότητα αντιμετώπισης της νόσου με φαρμακευτική αγωγή και επί αποτυχίας της φαρμακευτικής αγωγής να συστήνεται η χειρουργική θεραπεία η οποία αποτελεί και την οριστική λύση.

4 λόγοι για τους οποίους η χειρουργική θεραπεία είναι η καλύτερη αντιμετώπιση:

α) Όταν διαγνωστεί η νόσος Graves αρκετές φορές ο θυρεοειδής αδένας είναι ήδη πολύ διογκωμένος.

β) Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, αποτελεί πιθανή επιπλοκή της νόσου Graves. Μερικές φορές η εξέλιξή της μπορεί να είναι πολύ αργή και οι ασθενείς και τα μέλη της οικογένειάς τους μπορεί να μην την παρατηρήσουν. Η οφθαλμοπάθεια μπορεί επίσης να εξελιχθεί πολύ γρήγορα.

γ)  Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο πολλές φορές δεν είναι επιθυμητή ή ασφαλής. Το ραδιενεργό ιώδιο χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της νόσου Graves εδώ και δεκαετίες, αλλά σε μεγάλο βαθμό έχει χάσει την αποδοχή του κοινού.

δ) Υπάρχουν δύο φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως. Αυτά μειώνουν την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Η φαρμακευτική αγωγή μερικές φορές δεν λειτουργεί, είναι ασταθής ή εμφανίζονται επιπλοκές. Μπορείτε σίγουρα να πάρετε αυτά τα φάρμακα για να προσπαθήσετε να ελέγξετε τη νόσο.

Πολλοί είναι οι ασθενείς δεν τα πάνε καλά με αυτές τις θεραπείες για τη νόσο του Graves. Συχνά η ασθένειά τους είναι δύσκολο να ελεγχθεί με συνέπεια και μπορεί να εμφανίσουν πολύ υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών, ακολουθούμενα από περιόδους με πολύ χαμηλά. Μετά από μια περίοδο θεραπείας, πολλοί ασθενείς ταλαιπωρούνται από αυτά και αναζητούν χειρουργική επέμβαση για τη νόσο του Graves.

Ολική αφαίρεση θυρεοειδούς

Η χειρουργική επέμβαση (ολική θυρεοειδεκτομή) μπορεί να συνιστάται για πολλούς λόγους:

• Όταν ο θυρεοειδής αδένας είναι πολύ μεγάλος, η ολική θυρεοειδεκτομή θεωρείται γενικά η προτιμώμενη θεραπεία.
• Όταν τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα και το ραδιενεργό ιώδιο μπορεί να είναι αναποτελεσματικά
• Μερικοί ασθενείς δεν μπορούν να λάβουν ή να ανεχθούν αντιθυρεοειδικά φάρμακα και το ραδιενεργό ιώδιο.
• Η χειρουργική επέμβαση απαιτεί ολική θυρεοειδεκτομή
• Η χειρουργική επέμβαση για τη νόσο του Graves θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από πολύ έμπειρους χειρουργούς θυρεοειδούς. Ένας χειρουργός που ασχολείται περιστασιακά με τον θυρεοειδή δεν θα πρέπει να κάνει αυτή την επέμβαση.
• Εάν έχετε οφθαλμική νόσο, η χειρουργική επέμβαση είναι η προτιμώμενη θεραπεία για τη διαχείριση της νόσου του Graves.
• Η χειρουργική επέμβαση είναι 100% αποτελεσματική και οριστική θεραπεία για τη νόσο του Graves

Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι μια σύνθετη ασθένεια που μπορεί να εμφανιστεί διαφορετικά σε κάθε ασθενή. Είναι μια αυτοάνοση πάθηση που σχετίζεται με διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, και συχνά συνδέεται με τη νόσο του Graves. Προκαλεί φλεγμονή και διόγκωση των ιστών γύρω από τα μάτια, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως εξόφθαλμο (προβολή των ματιών), ερυθρότητα, οίδημα βλεφάρων, διπλωπία και μειωμένη όραση.

Τι είναι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (οφθαλμοπάθεια Graves) προκαλεί φλεγμονή στους μύες και στο λίπος γύρω από τα μάτια. Συνήθως, σχετίζεται με την υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υπερθυρεοειδισμός), αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα με φυσιολογικό ή υπολειτουργικό θυρεοειδή.

Συμπτώματα:

• Εξόφθαλμος:Τα μάτια προεξέχουν προς τα έξω (χαρακτηριστική τρομαγμένη όψη).
• Ερυθρότητα και ερεθισμός των ματιών:Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της φλεγμονής και της ξηρότητας.
• Οίδημα βλεφάρων:Πρησμένα βλέφαρα.
• Διπλωπία (διπλή όραση):Οι μύες που κινούν το μάτι προσβάλλονται από τη νόσο και δεν λειτουργούν σωστά.
• Μείωση όρασης:Μερικές φορές η πάθηση προσβάλλει το οπτικό νεύρο και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι επίμονα ή να αλλάζουν σε σοβαρότητα  με την πάροδο του χρόνου. Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι τα αυτοαντισώματα κατά του υποδοχέα TSH προκαλούν υπερθυρεοειδισμό Graves. Με την θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια μπορεί να υπάρχουν επιπλέον αντισώματα που στρέφονται κατά του υποδοχέα του ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα τύπου 1 (IGF-1R), ο οποίος υπερεκφράζεται στον οφθαλμικό ινοβλάστη.

Η ζωή με την θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια μπορεί να είναι τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά δύσκολη για τους ασθενείς, καθώς επηρεάζεται η καθημερινότητά τους, από την αδυναμία οδήγησης με διπλωπία ή τον ύπνο με ανοιχτά μάτια. Μερικοί ασθενείς  δεν μπορούν να εργαστούν λόγω των προβλημάτων της όρασης ή πόνου πίσω από το μάτι. Οι ασθενείς συχνά βιώνουν άγχος και κατάθλιψη λόγω της αλλοιωμένης εμφάνισής τους. Εκτός από το ότι επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή των  ασθενών ψυχολογικά και κοινωνικά, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν σοβαρή οπτική βλάβη, παραμόρφωση του προσώπου και σε σοβαρές περιπτώσεις, ακόμη και τύφλωση, επομένως είναι σημαντικό να  διαγιγνώσκεται και να αντιμετωπίζεται έγκαιρα η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια.

Οι ενδοκρινολόγοι διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαχείριση των εκδηλώσεων του θυρεοειδούς σε ασθενείς με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια και μπορούν να είναι καθοριστικοί στην αναγνώριση των συμπτωμάτων της. Επειδή η θεραπεία του θυρεοειδούς δεν αντιμετωπίζει ή βελτιώνει πάντα τις κλινικές εκδηλώσεις της οφθαλμοπάθειας, έχω διαπιστώσει ότι είναι ωφέλιμο να συνδιαχειρίζονται την ασθένεια οι ενδοκρινολόγοι με έναν εξειδικευμένο για αυτή την πάθηση οφθαλμίατρο. Οποιαδήποτε νέα οφθαλμικά συμπτώματα σε ασθενείς με αυτοάνοση νόσο του θυρεοειδούς, ειδικά νόσο Graves δικαιολογούν  την παραπομπή σε έναν οφθαλμίατρο που είναι εξοικειωμένος με αυτή την πάθηση.

Χειρουργικές επεμβάσεις  όπως η αποσυμπίεση του οφθαλμικού κόγχου και η επανατοποθέτηση των  βλεφάρων αποτελούν επιλογή μόλις υποχωρήσει η φλεγμονή και η νόσος γίνει πιο σταθερή.

Δεν είναι όλα τα σημάδια της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας ορατά, επομένως είναι σημαντικό οι θεράποντες γιατροί να ρωτούν τους ασθενείς για τα συμπτώματα των ματιών ειδικά  κατά τη διάρκεια των επισκέψεών τους , καθώς και για το πώς τα συμπτώματα επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους . Από εκεί και πέρα, η ανάπτυξη μιας  υποστηρικτικής, διεπιστημονικής ομάδας φροντίδας μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να λάβουν την ολοκληρωμένη φροντίδα που χρειάζονται.

Σταύρος Τσιριγωτάκης, Χειρουργός Θυρεοειδούς
Διευθυντής Τμήματος Χειρουργικής Θυρεοειδούς Ιασώ
Τακτικό Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (ΕΕΧΕΑ)
Τακτικό Μέλος Αμερικάνικου Κολεγίου Χειρουργών (ACS)
Τακτικό Μέλος Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών (ISS)
Τακτικό Μέλος Ευρωπαϊκής Εταιρείας Θυρεοειδούς (ΕΤΑ)
Τακτικό Μέλος Αμερικανικής Εταιρείας Θυρεοειδούς (ΑΤΑ)
www.xeirourgos-thyroeidh.gr
[email protected]
https://www.facebook.com/groups/Thyreoeidhs.group/
https://www.facebook.com/Stavros.M.Tsirigotakis/