Άγιος Νεκτάριος, 100 χρόνια από την Κοίμηση Του
Το θαύμα της Εκκλησίας και του Ελληνισμού του 20ού αιώνα!
Βρισκόμαστε 100 χρόνια μετά την κοίμησή Του και ακόμα ψάχνουμε, να δούμε και να μάθουμε και να καταλάβουμε ποιος ακριβώς ήταν ο Άγιος Νεκτάριος!
Μπορεί η αγιότητα Του να έλαμψε και να έγινε ολοφάνερη αμέσως μετά την κοίμησή Του, αλλά η προσωπικότητα Του είναι ακόμα δυσδιάκριτη. Είναι ο Άγιος της στοργής και της συγγνώμης.
Ο Άγιος γεννήθηκε την 1 Οκτωβρίου του 1846 στην Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης κι έλαβε το όνομα Αναστάσιος. Οι γονείς Του ήταν ο Δημοσθένης και η Μαρία Κεφάλας.
Άγιος Νεκτάριος Κωνσταντινούπολη
Για λόγους οικονομικούς έφυγε σε ηλικία 14 χρονών για την Κωνσταντινούπολη, και προσελήφθηκε σαν υπάλληλος σε συγγενικό κατάστημα με μόνη αμοιβή στέγη και φαγητό. Ο πόθος για την Μοναχική Πολιτεία ήταν διακαής.
Άγιος Νεκτάριος Χίος
Το 1868 σε ηλικία είκοσι ετών φεύγει από την Πόλη και μεταβαίνει στην Χίο. Εκεί υπηρετεί ως γραμματοδιδάσκαλος έως το 1873. Μετά από τριετή δοκιμασία λαμβάνει στις 7 Νοεμβρίου 1876 το αγγελικό σχήμα με το όνομα Λάζαρος. Στις 15 Ιανουαρίου (ημέρα της βαπτίσεώς Του) το 1877 χειροτονείται διάκονος από τον μητροπολίτη Χίου, Γρηγόριο και μετονομάζεται σε Νεκτάριο. Στην Χίο φοιτά στο Γυμνάσιο, αλλά ο σεισμός του 1881 Τον αναγκάζει να έρθει στην Αθήνα. Εδώ δίνει απολλυτήριες εξετάσειςστο Βαρβάκειο, ως κατ’ οίκον διδαχθείς και παίρνει το απολυτήριο.
Άγιος Νεκτάριος Αίγυπτος
Το 1881 ταξιδεύει στην Αλεξάνδρεια, όπου συναντά τον πατριάρχη Σωφρόνιο, ο οποίος Τον παροτρύνει να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο. Αυτό έγινε εφικτό με την οικονομική υποστήριξη των αδελφών Χωρέμη. Το 1882 πήρε την υποτροφία του κληροδοτήματος Α.Γ. Παπαδάκη. Πήρε το πτυχίο Του το 1885 με βαθμό ‘’καλώς’’.
Στις 23 Μαρτίου του 1886 χειροτονείται πρεσβύτερος από τον Αλεξανδρείας Σωφρόνιο. Στις 6 Αυγούστου του ιδίου έτους χειροθετείται Μέγας Αρχιμανδρίτης και Πνευματικός και τοποθετείται στην Πατριαρχική Αντιπροσωπεία Καΐρου. Εργάζεται με μεγάλο ζήλο και αυταπάρνηση. Η Εκκλησία της Αλεξανδρείας Τον ανταμείβει με το ύπατο αξίωμα. Στις 15 Ιανουαρίου 1889 χειροτονείται μητροπολίτης Πενταπόλεως, στον Άγιο Νικόλαο Καΐρου (τον οποίο και ανακαινίζει ριζικά), από τον Πατριάρχη Σωφρόνιο, τον πρώην Κερκύρας Αντώνιο και τον Σιναίου Πορφύριο.
Σαν μητροπολίτης συνεχίζει να ασκεί τα ίδια καθήκοντα, χωρίς μάλιστα να πληρώνεται, λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης του Πατριαρχείου. Έλαβε ενεργό μέρος για τις εκδηλώσεις της 50ετηρίδος της αρχιερατείας του ευεργέτη και προστάτη του Πατριάρχη, που έμελλε να γίνει διώκτης του.
Προσευχή
Με μεγάλη ταπείνωση δέχτηκε το αξίωμα της αρχιερωσύνης και είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι έλεγε προς τον Κύριο: “Κύριε διατί με ανύψωσες εις τοσούτον μέγα αξίωμα; Εγώ σου εζήτησα να γίνω μόνον Θεολόγος κι όχι Μητροπολίτης. Εκ νεαράς ηλικίας Σου εζήτησα να γίνω ένας απλός εργάτης του Θείου Λόγου Σου, και Συ, Κύριε, τώρα με δοκιμάζεις με τόσα πράγματα. Αλλ’ υποτάσσομαι, Κύριε, εις το θέλημα Σου, και δέομαι: καλλιέργησε εντός μου την ταπεινοφροσύνην και τον σπόρον των λοιπών αγίων αρετών, δι’ ων τρόπων γνωρίζεις, και αξίωσόν με να ζήσω πάσας τας επί γης ημέρας μου συμφώνως προς τους λόγους του μακαρίου Παύλου, όστις λέγει: “Ζω Δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός”. Ο Κύριος εισάκουσε τη δέηση του ταπεινού Ιεράρχη. Οι αρετές του Αγίου διαδόθηκαν παντού και όλοι μιλούσαν με θαυμασμό για το θησαυρό που τους χάρισε ο Θεός.
Όμως ο δημιουργός της κακίας, ο διάβολος, δεν άργησε να έρθει. Κάποιοι φιλόδοξοι κληρικοί που είχαν εισχωρήσει στο περιβάλλον του ενενηντάχρονου Πατριάρχη διέβαλαν τον Άγιο ότι δήθεν ξεσηκώνει το λαό και επιδιώκει να αναλάβει τον Θρόνο της Αλεξανδρείας. Μάλιστα υπαινίχθησαν και ηθικές παρεκτροπές του δικαίου Νεκταρίου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την παύση Του Αγίου από τη Διεύθυνση του Πατριαρχικού Γραφείου και Του ‘’επέτρεπαν’’ να λαμβάνει μέρος τροφής σε κοινή τράπεζα με τους ιερείς και να διαμένει στο οίκημα της Πατριαρχικής Επιτροπείας. Μετά από λίγο καιρό αποπέμπεται από την Αίγυπτο με την αιτιολογία “μη δυνειθείς να εξοικειωθή προς το κλίμα της Αιγύπτου”. Μάταια ζήτησε να συναντήσει τον Πατριάρχη. Οι πιστοί λυπήθηκαν και στεναγχωρέθηκαν πολύ που έχασαν Τον “συμπαθέστατον των Αρχιερέων και Τον αγαθώτατον και δραστηριώτατον των κληρικών”.
Άγιος Νεκτάριος Αθήνα
Ο Άγιος πατέρας δέχθηκε αυτή την αδικία και την πικρή δοκιμασία με πολλή ευχαριστία προς τον Κύριο και έφυγε από την Αίγυπτο κι ήλθε στην Αθήνα το 1889, χωρίς χρήματα και απογοητευμένος αναζητώντας εργασία, αδυνατώντας να πληρώσει ακόμη και τα ενοίκια στην Νεάπολη (Εξάρχεια). Μετά από αγώνες καταφέρνει να πάρει μία θέση ιεροκήρυκα στην Εύβοια. Τον Μάρτιο του 1894 αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής.
Εργάζεται με ζήλο Θεού για την εμφύτευση του ιερού ζήλου της ιεροσύνης στους ιεροσπουδαστές Του, αλλά και την επαγγελματική τους αποκατάσταση, την αναμόρφωση του αναλυτικού προγράμματος της σχολής, ακόμη και για την καλυτέρευση του φαγητού και την άθληση. Κατάφερε να χορηγούνται τέσσερις υποτροφίες κάθε χρόνο για μαθητές προερχόμενους από τη Μικρά Ασία. Το κυριότερο είναι ότι αποτελεί για αυτούς ένα ζωντανό παράδειγμα. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη λατρευτική ζωή και ανέδειξε ως λατρευτικό κέντρο το ναό του Αγίου Γεωργίου της Ριζαρείου και τη σχολή πνευματικό ίδρυμα προσκαλώντας επιστήμονες να δίνουν διαλέξεις.
Η προσευχή Του ήταν το σημαντικότερο λίπασμα για την άνθηση της σχολής. Παράλληλα ασκούσε και λειτουργικό, κηρυκτικό, εξομολογητικό και φιλανθρωπικό έργο. Σχετίζεται με τον παπα-Πλανά και παίρνει μέρος στις αγρυπνίες στο εκκλησάκι του Αγίου Ελισαίου όπου έψαλαν οι Παπαδιαμάντης και Μωραϊτίδης.
Άγιος Νεκτάριος Άγιον Όρος
Τον Ιούλιο του 1898 επισκέπτεται για πρώτη φορά το Άγιο Όρος. Έμεινε για ένα μήνα και επισκέφτηκε τα κυριότερα μοναστήρια και σκήτες. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον Γέροντα Δανιήλ με τον οποίο διατήρησε μία πολύχρονη φιλία. Επίσης συνδέθηκε με τον π. Ιερώνυμο Σιμωνοπετρίτη ο οποίος αργότερα διαδέχθηκε τον Άγιο Σάββα της Καλύμνου στην πνευματική καθοδήγηση της μονής στην Αίγινα. Το επόμενο καλοκαίρι (Αύγουστος 1898) ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη και την γενέτειρά Του Σηλυβρία. Είχε την ευκαιρία να προσκυνήσει την εικόνα της Παναγίας της Σηλυβριανής και τους τάφους των γονιών Του. Το 1904 έγινε πραγματικότητα η επιθυμία Του για ίδρυση γυναικείας μοναστικής αδελφότητας, αρχικά αποτελουμένης από τέσσερις αδελφές. Ο Άγιος δεν έπαυε να τις κατευθύνει πνευματικά, να τις στηρίζει ηθικά και οικονομικά. Στις 7 Φεβρουαρίου του 1908 παραιτείται από τη διεύθυνση της Ριζαρείου λόγω ασθένειας.
Άγιος Νεκτάριος Χτίσιμο Μονής
Αφοσιώνεται στην καθοδήγηση των μοναχών, στην ανοικοδόμηση της μονής, στη συγγραφή και στην πνευματική και οικονομική στήριξη των αδυνάτων κατοίκων του. Οι δοκιμασίες όμως δεν σταμάτησαν. Για ποικίλους λόγους η επίσημη αναγνώριση της μονής δεν ήλθε παρά μόνο όταν ο Άγιος είχε κοιμηθεί. Επιπλέον, κατηγορήθηκε για ανηθικότητα από τη μητέρα μίας κοπέλας που κατέφυγε στη μονή να μονάσει. Όλες αυτές τις δοκιμασίες τις βίωνε με απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό και είναι χαρακτηριστικό πως μία από τις προσφιλείς ασχολίες Του ήταν η φιλοτέχνηση σταυρών στους οποίους έγραφε “Σταυρός μερίς του βίου μου”.
Η υγεία Του Αγίου ήταν πάντα εύθραυστη. Από τις αρχές του 1919 η πάθηση του προστάτη άρχισε να επιδεινώνεται. Μετά από παράκληση των μοναχών εισάγεται στις 20 Σεπτεμβρίου στο Αρεταίειο νοσοκομείο των Αθηνών, όπου νοσηλεύτηκε για πενήντα ημέρες. Την Κυριακή 8 Νοεμβρίου του 1920, προς το μεσονύκτιο παρέδωσε πλήρης ουρανίου γαλήνης την μακαρία ψυχή Του εις χείρας Θεού ζώντος, Τον οποίο αγάπησε από νεαρή ηλικία και εδόξασε σε όλη Του τη ζωή, σε ηλικία 74 ετών.
Μερικά αδιάψευστα γεγονότα που φανερώνουν την αγιότητα Του:
Αμέσως, μετά την κοίμηση Του θεράπευσε τον παράλυτο που βρισκόταν στο διπλανό κρεβάτι στο Νοσοκομείο Αρεταίειο!
Αμέσως μετά την κοίμηση Του, το σκήνωμα Του άρχισε να ευωδιάζει και να μυροβλύζει!
Οι άνθρωποι που Τον μετέφεραν στο φέρετρο στο Μοναστήρι από το λιμάνι της Αίγινας ένιωθαν ότι Τον μετέφεραν στα δάχτυλα, δεν ένιωθαν κανένα βάρος.
Ο άγιος Σάββας της Καλύμνου, πνευματικό του τέκνο και εφημέριος της Μονής μετά την κοίμηση του Σεβασμιοτάτου συνομιλούσε μαζί Του για αρκετές μέρες μετά την κοίμησή Του, και τέλος τον προέτρεψε να τον αγιογραφήσει και να θέσει την εικόνα στον ναό, κάτι που η Ηγουμένη της Μονής, Γερόντισσα Ξένη αρνήθηκε στην αρχή.
Αναβλύζει μύρο
Το σώμα του δεν είχε αλλοιωθεί καθόλου, ακόμα και μερικούς μήνες μετά την κοίμηση Του. Ο τάφος του ανοίχτηκε επανειλημμένα και για είκοσι και πλέον χρόνια το σώμα του ήταν ‘’σώον και αδιάφθορον’’, αναβλύζοντας την άρρητο ευωδία της αγιότητας σαν μυροθήκη του Αγίου Πνεύματος.
Με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν τα πολλά θαύματα Του, τόσο στο Μοναστήρι, όσο και σε όλο τον ελληνικό κόσμο και την οικουμένη!
Όλα αυτά συντελούν στο να μην αργήσει να καθιερωθεί σαν ένας μεγάλος θαυματουργός άγιος. Σύμφωνα με αυτά που έχουν γραφτεί, καμία ασθένεια δεν ήταν ανίατη για αυτόν. Έτσι έλαμψε σε όλο τον κόσμο!
Αλλά και πάλιν έμεινε κρυμμένος πίσω από την ιδιότητα του θαυματουργού!
Ο Άγιος Νεκτάριος, έμοιαζε σαν να ήταν ο άγιος που επιφορτιζόταν και άλλων αγίων τις ιδιότητες, τις δράσεις και τα χαρίσματα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έσωσε ανθρώπους από ναυάγια, ως άλλος άγιος Νικόλαος. Ανάλογες διασώσεις από τον Άγιο Νεκτάριο -σε ναυάγια πλοίων- είχαν προηγηθεί ακόμα και όταν ο ίδιος βρισκόταν εν ζωή και ήταν επιβάτης σ’ αυτά! Από τον νεαρό τότε Αναστάσιο Κεφαλά πριν γίνει μοναχός!
Μοναστήρι στην Αίγινα
Το μοναστήρι του λοιπόν στην Αίγινα δεν άργησε να γίνει ένας νέος θρησκευτικός αλλά και θαυματουργός προορισμός. Από ένα ταπεινό μοναστήρι γρήγορα αναδείχθηκε σε έναν Ιερό Τόπο, σε ένα παλάτι γι’ αυτόν τον φτωχό άρχοντα και πρίγκιπα που σκεφτόταν πρώτα τους άλλους. Ο ίδιος, με το προορατικό χάρισμα που είχε, το φανέρωσε αυτό στις φτωχές μοναχές του λέγοντάς τους ότι αργότερα θα τρώτε με χρυσά κουτάλια. Και αυτές, βεβαίως, χαμογελούσαν θεωρώντας κάτι ότι αυτό είναι υπερβολή αλλά και γιατί δεν έγιναν μοναχές για μια ανάλογη ‘’προκοπή’’, παρά μόνο για την αγάπη τους προς τον Χριστό.
Είναι αλήθεια ότι πριν από την κοίμησή του, μια Μοναχή της Μονής είχε δει στο όνειρό της, πως ένα τέλειο παλάτι από λαξευτή πέτρα είχε ετοιμαστεί γι’ αυτόν και τον περίμενε μετά την κοίμησή του. Ένα στον ουρανό και ένα στη γη!
Λαμπρό θαύμα, επίσης, ήταν, το μοναστήρι που ίδρυσε. Εκεί που πήγαιναν μικρά κορίτσια και έλεγαν εδώ θα μείνουμε, δεν θα φύγουμε, εδώ θα μείνουμε στον καλύτερο παππού. Φαίνεται πως όλος ο κόσμος του είχε αλλοιωθεί και η θεία χάρις που κατοικούσε μέσα του τον πρόδιδε. Ιδιαίτερα στα μικρά αθώα παιδιά!
Συκοφαντίες
Είναι, βεβαίως, πολύ γνωστό πως ο άγιος τυραννήθηκε από την ανθρώπινη κακία, αφού διασύρθηκε επανειλημμένως και έζησε πάντοτε σας ένας παρεπηδημών επίσκοπος! Μέχρι την κοίμησή του ήταν ο εξόριστος επίσκοπος Πενταπόλεως του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Παρ’ όλες τις προσπάθειές του για να τακτοποιηθεί το θέμα αυτό δεν τον ενέταξαν ποτέ κάπου οργανικά! Ήταν πάντοτε μετέωρος…
Την ίδια τύχη είχε και το μικρό Του μοναστήρι, αυτός ο πρότυπος για την εποχή του μοναστικός Παρθενώνας ο οποίος δεν έλαβε μέχρι την κοίμησή του Αγίου την απαιτούμενη ευλογία και άδεια από την αρχιεπισκοπή Αθηνών. Οι απειλές για τη διάλυσή του, διαδέχονταν η μια την άλλη. Γι’ αυτό και η αρχική άρνηση της οσίας Γερόντισσας Ξένης της τυφλής (και που τα πάντα έβλεπε πνευματικώς) να βάλει την εικόνα στον ναό της μονής! Όταν κατάλαβε πως ήταν εντολή του Αγίου έκανε υπακοή!